Sanal Bir Gayya Kuyusu: Wattpad

“hatta çocukluk, şu ya da bu biçimde, kendini aşma ve yadsıma şansını bile yitirmektedir. insanoğlunun bir başkalaşım evresi olarak yitip gitmektedir. bu şekilde, kendine özgü dehasını ve tekilliğini yitirirken, aynı zamanda da bir tür siyah kıtaya dönüşmektedir.”           

  Jean Baudrillard- Tam Ekran       

İnsanı özüne yabancılaştıran bir İnternet çağında sürükleniyoruz. Tüm sınırların bulanıklaştığı, ifşa ve teşhirin normalleştiği, tüm mahremiyet ve ahlaki kaygıların “çağ dışı” görülerek alaya alındığı bir dönem. Özüne yabancılaştıkça zaman algısını yitiren, yapay avuntular ve hazlar arayan türde insanlara dönüşüyoruz. İşte bu yazı da dönüşümün öznelerinden biri olan çocuklar ve içine sürüklendikleri dipsiz bir kuyu hakkında.

2012 yılında Facebook’ta ünlü müzisyenlerin fan gruplarının olduğu sayfalar vardı. “Fanfiction” tarzında kurgular yazılırdı, belirli periyotlarla yeni bölüm paylaşılırdı sayfa duvarlarında. Tahmin etmesi zor olmasa gerek, bu olayın kökeni de Amerika’ydı aslında. Ben ilk takip ettiğim sayfaları hayal meyal hatırlıyorum, İngilizce celebrity-fiction kurgulardı. Bir şekilde bu Türkiye’de de patladı, 10-15 yaş aralığındaki kız çocuklar öyküler yazmaya başladı. Başrolde Justin Bieber, One Direction vs. gibi dönemin popüler “boyband”leri ve sıradan bir “saf aşık taşra kızı” figürü. Wattpad aslında 2006 yılında kurulmuş bir site ama bizde yaygınlaşması 2011’i buluyor. İlk içerik üreticiler de işte bu Facebook’ da yazmaya başlayan fanfiction yazarlar. Detayları şu yüzden veriyorum, 8 seneyi aşkındır bu platforma aşina biriyim ve çıkışı, geldiği nokta, yazarların ve yazı içeriklerinin seneden seneye nasıl değiştiklerine şahidim. Bu şahitliğin gereği de olayın vahametini dilimin döndüğünce anlatabilmek.

NEDİR BU WATTPAD?      

2006 yılında Kanada’da kurulmuş bir platform olan Wattpad, bir üyelik hesabı açan herkesin içerik üretme ve paylaşmasına imkan veren bir nevi sanal öykü gazetesidir diyebiliriz. Ücretsiz olması, bir mail adresi olan herkesin kolayca hesap açabilmesi, her telefona uyumlu uygulama eklentisi sayesinde çevrimdışı dahi kullanılabilmesi gibi cezbedici birçok özelliği var. Kayıt olurken 18 yaş sınırı var ama pek tabii bunun bir takibi ya da ihlali halinde yaptırımı yok, bu yüzden de kullanıcı kitlesinin yaş grubu 11-25 yaş aralığında dağılıyor ve yüzde 75’i kız çocukları/kadınlardan oluşuyor. Wattpad kurucu ortağı Allen Lau’nun 2019 yılında paylaştığı verilere göre sitede 7 milyon Türkçe hikaye var ve siteye her gün 10.000 yeni kullanıcı kayıt oluyor. Dünya genelinde 40 Milyon aktif kullanıcısı olan sitenin Türkiye’deki kullanıcı sayısı 2019 yılında 3 milyonu geçmiş. Böylece Türkiye, ABD ve Filipinler’den sonra dünya genelinde en popüler olduğu 3.ülke konumuna yerleşmiş oluyor. Kullanıcıların çoğunluğunun henüz kimlik ve karakter gelişimleri devam eden çocuklar/gençler olduğunu hatırlayarak her girişte ortalama 30 dakika geçirdikleri bilgisini de bu verilere eklersek ortaya çıkan tablonun korkunçluğu sanıyorum ki izahtan vareste.

Gününün büyük bir kısmını telefon tablet ya da bilgisayar aracılığıyla daldıkları bu çukurda geçiren, bırakın çocukları yetişkinler için dahi aşırı dozda, sağlıksız cinsel içeriğe, uyuşturucu ve küfüre, argoya batan bir kuşaktan bahsediyoruz aslında. Tam bu noktada sitenin sınırsızlığını, ailelerin ve devletin bu konudaki sorumsuz duruş(suzluk)larını konuşmamız gerekiyor.

aman evladım, yeter ki okusunlar da”        

Siteyi incelediğiniz zaman herhangi bir saldırgan ve erişkin içeriğe, küfre, dini değerlere dönük hakaretlere ve benzeri durumlara karşı müdahale politikası olmadığını görebilirsiniz. Aslında bu denli cezbedici bir platform olmasının başlıca sebeplerinden biri de sunduğu bu yapay özgürlük sahası.

Ve aileler. Etrafımdaki çocukların çılgınlar gibi Wattpad kullandıklarını ve tüm konuşmalarının odak noktasının sitedeki aşk hikayeleri olduğunu fark ettiğim dönem birçok aile ile, özellikle de annelerle görüştüm. Çocuklarını nasıl bir bataklığa terk ettiklerini görsünler istedim. Evlatlarının öykündükleri aşk ilişkileri erkeğin kadın karakter üzerindeki maçoluğuna dayanan, saplantılı cinsellikten beslenen toksik ilişkilerdi ve çocuklar heyecanla bu hikayelerdeki erkeklerle ilgili hayaller kuruyorlardı. Annelerden beklenmedik ve afallatıcı bir tepki aldım. Hepsi evlatlarının “okuma” eylemini sürdürmesinden son derece memnundular ve kızım nolur bırak, yeter ki okusunlar da ne olduğu önemli değil, eline kitap kapağı değdiği yok normalde” şeklinde bir savunmaya geçtiler.

Daha sonra birkaç eğitimci ile konuşmaya çabaladım ama dönüşler pek de farklı olmadı. Çocukların rezil kurgular dahi olsa, okuması hem ebeveynlerin hem öğretmenlerin bir yerde işine geliyordu sanki. Ne olduğu, çocuğun karakteri üzerindeki etkileri tali kalıyordu, önemli olan bir şekilde “okuyor” olmalarıydı. Hikayeler matbu olarak basılıyor ve fahiş fiyatlardan satılıyordu ama bu bile aileleri yıldırmıyordu. Çocuklarının bir kitap almak için harçlıklarını biriktirmeleri mutluluktan uçuruyordu anne babaları. Hem de aldıkları kitap 16 yaşında bir genç kızın, birlikte olduğu mafya bozuntusunu tatmin edebilmek için bar köşelerinde cinsel ilişki yaşamasını, üstüne hamile kalmasını anlatıyor dahi olsa. Bile isteye gözlerini yumuyorlardı bu korkunçluğa.

Sitede popüler olup yayınevlerinden teklif alan kurguların hiçbiri üzerinde, hiçbir aşamada devlet kontrolü de yok tabii ki. Evet, sansürsüz hava sahası. Şahsi olarak anlamakta en güçlük çektiğim nokta bu kısım. Sadece Wattpad yazarları üzerinden köşeyi dönen yayınevleri ve fahiş kazançları var. Böyle apaçık bir sektör oluşmuşken devletin üzerine düşen bir denetim yükü olduğuna inanıyorum ama baktığımızda bu konuda sadece 2018 yılında Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’nın “Wattpad kullanımının zararları” başlıklı basit bir raporuna rastlıyoruz ki bu metne de erişim mümkün değil.    

Neyin telaşı bu, ne yazıyor olabilir yavrucaklar?

Gelelim işin can alıcı kısmına. Bu site ne tür içerikleri yaygınlaştırıyor,  tehlikeli olan ne?  Başlıklar halinde inceleyelim:

1.Cinsel Fanteziler       

Sitedeki içeriklerin çoğunda gelişim çağındaki  bir çocuğun zihni için tehlike arz edecek denli ağır cinsel içerikler, fanteziler mevcut. Bu da muhatap kitle çocukların cinsellik algısının çok erken yaşlarda tahrip olmasına ve sakıncalı deneyimlerin bilinçlerinde “normalleşmesine” sebep oluyor.       

Sitede erotik kurgular arasında en yaygın olarak işlenen türlere bakalım: Daddy’s Little Girl (Ensest “baba” fantezisi), BDSM (bondage discipline domination submission) sado-mazoşist köle-efendi ilişkisine dair bir fantezi, grup sex ve açık ilişki (partner değişimleri vs.), eşcinsel ilişkiler, RAPE FANTASY (tecavüz fantezisi)… Bu listeyi uzatmak mümkün. Bunlar kadar popüler olmasa da pedofili içeriklerine de zaman zaman rastlamak mümkün.

2.Aşırı lüks, alkol- uyuşturucu bağımlılığına ve Teşhire teşvik

Bu konunun iki farklı boyutu var aslında. Birincisi, hikayelerdeki gözde karakterlerin okuyucular üzerindeki etkisi. Yazarlar hikayeyi paylaşmaya başladıkları zaman çoğunlukla kendilerine bir de model seçip okuyuculara duyurur. “X karakteri için kafamda şu manken var, siz de onu düşünerek okuyun” şeklinde. Hatta geçmişte bu yabancı uyruklu mankenlere fan kitlesinden ulaşıp kitabın imza gününe çağrıldığı, reklam çekimleri yapıldığı bile olmuş. Haliyle çoğunluğu ergen olan okuyucular bu kusursuz ana karakterlerin fiziksel özelliklerine ve hayat tarzlarına hayranlık besleyerek kendilerini bu erişilmez lüks hayatları düşlerken buluyorlar. Bunun bir sonraki aşaması da kendi hayatlarından ve özellikle ailelerinden, kültürlerinden utanmaları, hatta tiksinmeye başlamaları oluyor.       

İkinci boyutu ise yazarların rol model kabul edilmesi ve aynı yöndeki etkileri. Youtube’daki kitap fuarlarında Wattpad yazarlarının stant kayıtlarına göz atacak olursanız çığlık çığlığa binlerce kız çocuğu göreceksiniz, yazarla tanışırken bayılanlar mı ararsınız, ağlama krizine girenler mi. Ülkenin öbür ucundan kalkıp gelen, ufacık ama zihinleri iğdiş olmuş bu çocuklar hayran oldukları popüler yazarları kendilerine “idol” olarak seçiyor ve bir bakmışsınız ki yazarlar ile benzer noktaya gelebilmek, onlar gibi yaşayabilmek, giyinebilmek, sevgili sahibi olabilmek, aileden bağımsızlaşabilmek (ki bu çok önemli ve tehlikeli) çocukların hayatlarındaki nihai gayeler haline gelmiş.      

Bu  noktada dikkat çekmek istediğim bir başka husus ise, yazarların  popülerleştikçe kendi içlerinde geçirdikleri dönüşümler. Somut bir örnek üzerinden gitmek gerekirse, Büşra Yılmaz sitenin eski yazarlarından birisi. Eski hali ve hatta yazım tarzı ile bugün olduğu kişi arasında uçurum var. Estetik operasyonlar, aşırı zayıflama, kıyafet tarzındaki marjinalleşme gibi değişimlerle fiziksel imajı tamamen başkalaştı. (çiçekli, renkli elbiselerin kızıyken son hali gotik, karanlık bir yetişkin) Haliyle hayran kitlesi üzerinde de aynı yönde bir değişimin ateşleyicisi oldu aslında. Okuyucular sadece kitap karakterlerine değil yazarlara da öykünüyorlar. Bunun karakter gelişimleri için ne denli büyük bir tehlike olduğu da sanıyorum ortada.       

Sitenin, tüm sanal mecralar gibi, Moda sektörüne de fazlasıyla hizmet ettiğini söylememiz gerekiyor. Özendirilen karakterlerin giyim tercihleri pek tabii olarak çocuklar arasında da etkisini doğuruyor (multimedya olarak hikaye içerisine de ekleniyor çoğu zaman). Bedenin aşırı teşhiri ile kadın karakterlerin tahrik objesi şeklinde sunulması bu çekiciliği deneyimleme arzusunu tetikliyor. Ortamların gözdesi olabilmek için bedenini odak noktası yapmakta hiçbir ahlaki beis olmadığı fikri bilinçlerine işliyor.

3. Zorba-kıskanç  maganda  tiplemesinin  olumlanması,  şiddet  ve  tacizin meşrulaştırılması       

Kıskançlık ve sevgi kisvesi altında, şiddet faili olan kabadayı erkeğin gençler arasında aranan erkek imgesini karşılar hale gelmesi korkunç bir durum. Ülkenin kadına yönelik şiddet konusundaki ahvali de ortadayken bu tür magandalıkların “sevdiği için yapıyor, seven erkek sahiplenir, masaya yumruğunu vurur” şeklinde sevimli gösterilmesi sadece bu şiddet sarmalını besleyip genç nesil arasında da zehir gibi yayılmasına sebep oluyor. Bu sitede yazılan bazı kurguların yapımcılar tarafından dizi senaryosu olarak satın alındığı, televizyonlardaki bazı dizilerin çıkışının bu site olduğunu duymak bilmiyorum sizi şaşırtır mı.

Bir başka önemli  mesele de kullanıcıların anonimliği. Fake hesap üzerinden yarattıkları sanal kimliklerin “site yazarlarına” sağladığı geniş bir hareket alanı var. Bu kimliklerin arkasına sığınarak çevrelerinin, ailelerinin denetleyici gözünden uzakta, hiçbir erke hesap vermeden “özgürce” ilhamlarını konuşturabiliyorlar. Yukarıda da dediğim gibi, bu özgürlük alanı çocukların itaatsizlik ihtiyacına hitap eden ve onu besleyen bir illüzyon.

Velhasılı kelam, uzun senelerdir takipçisi olduğum Wattpad ve türevi  platformların sebep olabileceği kötülüklerin gerçekten bir sınırı yok. Tüm verilere erişebilmek mümkün değil ama şimdiye kadar yüzlerce Wattpad kurgusunun yaklaşık 10-15 farklı yayınevi tarafından basıldığını, bu kitapların ülke çapında satış rekorları kırdığını biliyoruz. Bu yazının devamı niteliğinde bir incelemede de bu matbu eserler üzerinden işin piyasasından ve ülkemizdeki “teenage fiction” yayıncılık sektöründen bahsetmeyi düşünüyorum.

Mevzubahis ettiğimiz gerçek adeta bir lağım çukuru ve bir an önce gerek ailelerin bilinçlenerek sorumluluk üstlenmeleri, gerekse ilgili kamu kurumlarının ülke çapında geniş önlemler alması şeklinde bir alarm durumuna geçilmesi gerekiyor. Meri mevzuat şu an matbu eserlerin içerikleri üzerinde bilfiil bir denetim işletmiyor, her ne kadar “düşünce özgürlüğü” adı altında buna karşı çıkacaklar olsa da muhatap kitlenin yaş aralığı dikkate alındığında kağıt üstünde kalmayan, işler halde bir denetim ve yaptırım mekanizmasına ihtiyacımız olduğu aşikar.        

Gelişim çağının daha başında olan genç dimağların bir şekilde bu erotizm ve küfür çukurundan uzak tutulması gerekiyor. Bu da ancak küçük büyük herkesin sorunu yadsımayarak kendi etrafından başlayacak şekilde taşın altına elini sokmasıyla mümkün hale gelebilir. Etrafınızdaki ailelerle konuşun, gerekirse tartışın. Bile isteye bu karanlığın gelecek neslin üzerine heyula gibi çökmesine izin veremeyiz.       

Artık siz de şahitsiniz ve inandığımız üzere,  kişi bildiğinden sorumludur.

More Articles for You

Ümmetsiz İman Mümkün Mü?

29 Ekim 2022. Cumhuriyet 99. Yaşına girerken bir TRT spikeri canlı yayında “…bizi ümmet olmaktan çıkarıp birey olma bilincini, cumhuriyet …

Müslümanlığından Utan(dırıl)mak

Geçtiğimiz günlerde, ülkenin köklü eğitim kurumlarından bir üniversitenin misafir öğretim üyelerinin isimleri ve dış görünüşleri, yani milliyetleri ve buna bağlı …

Müslüman Genç Kızları Rahat Bırakın

Başlığa ilk bakıldığında “Müslüman genç kızlara ne yapılıyor da rahat bırakılsın?” diye düşünülebilir, hatta başlık abartılı bulunabilir. Özellikle muhafazakar kesim …

Âdemoğlunun İlkokul İmtihanı

İlkokul eğitimi aileden sonra bir çocuğa verilebilecek en temel eğitimdir. Burada bir çocuk her haliyle örnek alabileceği bir insan olarak …

Anlam Üzerine Bir Deneme

İnsanlar olarak bir şeyin dikkatimizi celp etmesi için o şeyin ilgi alanımıza dahil olması, bizim için bir şeyler ifade etmesi …

Kötülüğün Viralleşmesi I: Televizyon Dedektifliği ve Acı Pornografisi

Sinema ve televizyon, ekransız bir hayat tahayyül edemeyecek kadar uzun bir zamandır hayatlarımızın içerisinde. O kadar uzun bir zaman ki, …